op één lijn 48 1 e uitgave 2014 Gezondheidsrechterlijke kwesties Heeft een patiënt ook plichten? DOOR MR. ARIE DE JONG, huisARTS IN GOIRLE Inleiding Op 26 maart 20131 heeft het Centraal Tuchtcollege in Den Haag een huisarts een waarschuwing opgelegd omdat hij een diabetes mellitus type I patiënt, die zich niet wenste te laten controleren en niet op het spreekuur kwam, wel insuline voorschreef. Vanaf 2000 tot aan zijn overlijden op 7 januari 2009 is betrokkene nooit gezien door de arts of zijn POH. De vorige huisarts had geen informatie overgedragen en de patiënt heeft nooit gereageerd op oproepen (voicemail, briefje in de brievenbus, briefjes bij de medicatie) om zich te laten controleren. Ook kreeg de huisarts geen brieven van specialisten of diabetes verpleegkundige. De patiënt kwam wel jaarlijks zijn griepspuit halen en hij nam insuline welke hij kreeg door middel van herhaalrecepten die door de huisarts werden geFiatteerd. De huisarts werd aangeklaagd door de Inspectie nadat deze geïnformeerd was door de forensische arts die betrokken was bij de lijkschouw en een verklaring van natuurlijk overlijden af heeft gegeven. Deze casus roept tal van vragen op. Hoe zit het met de verantwoordelijkheidsverdeling? Wat mag je van een patiënt verwachten? Hoe zit het met de zorgplicht van de huisarts? Wat zijn de plichten van een patiënt? Shared Decision Making (SDM) en Zelf Management (ZM)? Respecteren van de zelfbeschikking en autonomie van de patiënt? Is er door de huisarts proportioneel behandeld? In dit stukje zal nader ingaan worden op de plichten van een patiënt, wat we mogen verwachten van een patiënt en hoe het dan zit met de verantwoordelijkheidsverdeling en aansprakelijkheid? Goed patiëntschap Er zijn veel rapporten verschenen over rol van de patiënt in de spreekkamer met zijn rechten en plichten2, hieruit zijn de volgende 3 verantwoordelijkheden te onderscheiden: 1 CTG C2012.093, 26 maart 2011 (zie ook RTC Zwolle 023/2011, 12 januari 2012, die in eerste aanleg de klacht ongegrond heeft verklaard). 2 Sinds 2007 onder andere: Signalement ‘Goed patiëntschap’, Meer verantwoordelijkheid voor de patiënt, Raad voor de Volksgezondheid en Zorg(RVZ) 2007, Vertrouwen in de spreekkamer , RVZ februari 2008, Geven en nemen in de spreekkamer, veranderende verhoudingen, RVZ 2009, Nieuwe verhoudingen in de spreekkamer: juridische aspecten, Prof. Mr. J. Legemaate, februari 2013, Gezamenlijke besluitvorming door zorgverlener en patiënt- normatieve achtergrond, achtergrond studie 2013, centrum voor Ethiek en Gezondheid 38 • het in acht nemen van algemeen geldende omgangsvormen • het na komen van zakelijke verplichtingen • het meewerken door de patiënt aan de behandelrelatie en het behandelresultaat Algemeen geldende omgangsvormen Het uitgangspunt is respectvolle bejegening. Concreet betekent dit geen schade toebrengen aan de hulpverleners, geen agressie. Agressief gedrag dat voortkomt uit een ziekte valt hier niet onder. Aanhoudend agressief gedrag is een gewichtige reden om de behandelrelatie op te zeggen3. Minder schadelijk dan agressie is claimend gedrag, maar ook dit is niet acceptabel. Als zodanig is claimend gedrag niet te verbieden maar de zorgverlener is op grond van de WGBO gehouden aan de voor hem geldende professionele standaard; niet minder, maar ook niet meer. Ook afspraken nakomen valt onder algemeen geldende omgangsnormen en frequente no-shows kan de behandelrelatie schaden4. Zakelijke verplichtingen nakomen De WGBO vermeldt de betalingsplicht expliciet in artikel 7:461 BW, echter door de zorgverzekeringswet betaalt de patiënt de zorgverzekeraar een premie inruil waarvoor hij zorg ontvangt. Vele patiënten onttrekken zich echter aan deze zorgverzekeringsplicht5. Wanbetalers verliezen hun recht om van zorgverzekeraar te wisselen. In relatie hiermee wordt sinds 2006 fraude met verzekeringspasjes tegengegaan door invoering van een identificatieplicht, zonder geldige legitimatie kan behandeling geweigerd worden als er geen sprake is van spoed. 4 Uit een onderzoek in 2002 bleek 14% van de polikliniek bezoekers de afspraak niet na te komen. Na invoering van een no-show tarief daalde dit percentage naar 8% in 2004 3 Zie ook Op één lijn 40, 2e uitgave 2011, Mag een arts een patiënt weigeren of uit de praktijk zetten? 5 Op dit moment is er een betalingsachterstand van bijna een miljard euro, ruim 1/3 van het totale huisartsen budget in de zorg. Er wordt geschat dat 120.000 patiënten nog nooit een zorgpremie betaald hebben. Iedere maand loopt het te kort met 20 miljoen op (bron CBS). Pagina 37

Pagina 39

Heeft u een archief, online publisher of online publicaties? Gebruik Online Touch: lesboek van papier naar digitaal converteren.

Op één Lijn 48 Lees publicatie 18Home